اخبار روز

محمد موحدي آزاد پرون دجون په ۲۸ مه دایران په همدان ښار کې یوې غونډې ته په خبرو کې دا خبرداری هم ورکړ، چې سرغړونکو سره به قانوني چلند وشي.

دایراني رسنیو له دې ډلې ایرنا خبري آژانس دخبر له مخې، نوموړي له بهرني اتباعو په ځانګړي ډول افغانانو چې په خبره یې په کلونو یې دوی کوربانه وو، غوښتي چې په دې برخه کې همکاري وکړي. ایراني چارواکي د"غیرمجاز اتباع" اصطلاح تر ډېره بې اسناده افغان کډوالو ته کاروي. دا خبرداری په داسې حال کې دی چې دایران او اسراییلو له جګړې وروسته له ایرانه دافغان کډوالو دډله ییز اخراج لړۍ په بې ساري ډول تېزه شوې ده.

دکډوالو لپاره دملګرو ملتونو عالي کمشنرۍ "یو این ایچ سي ار" خبرداری ورکړی چې چې تېرې څو ورځې لسګونه زره افغان کډوال له ایرانه ایستل کېږي. دغه سازمان دجون په ۲۸ مه په یوه اعلامیه کې ویلي دي، چې دجون په شپږویشتمه په یوه ورځ ۳۶۰۰۰ افغان کډوال له ایرانه خپل هېواد ته استول شوي. په بیان کې وړاندې راغلي چې د ۲۰۲۵ کال دمارچ له ۲۰ مې راهیسي له ۶۴۰ زره ډېر افغانان له ایرانه رایستل شوي چې په دې کې له ۳۶۶ زره ډېر یې په جبري ډول له دې هیواده ایستل شوي دي. په بیان کې په افغانستان کې دیو ان اچ سي ار داستازي عرفات جمال له قوله چې ددغو کډوالو دلیدلو لپاره دافغانستان او ایران پولې ته تللی وو راغلي: په همدې حال کې له ایرانه یو شمېر راستانه شوي چې دکډوالو په کمپ کې میشت دي وايي ډیر بد وضعیت کې دي او هیڅ نه پوهیږي څه وکړي.

دهرات داسلام قلعه دتازه راستنو شویو کډوالو په کمپ کې یو راستون شوی چې نه غواړي نوم یې په راپور کې خپور شي ازادي راډيو ته وویل چې په دغه کمپ کې د کډوالو د زیات شمېر له امله خلک له سختو ستونزو سره مخ دي. نوموړی چې د یوې نهه کسیزې کورنۍ مشري کوي وايي، حکومت ورته لس زره افغانۍ ورکړي خو په خبره په دې پیسو دا تر هراته هم نه شي رسېدلی: «له هغه ځایه مو یوازې د اغوستلو جامې راخیستي نور هیڅ نه لرو، پیسې مو هلته پاتې شوې دلته جې راغلو اسلامي امارت موږ ته ۱۰ زره افغانۍ راکړې، زه نهه کسیزه کورنۍ لرم په دې پیسو تر هراته نه شم رسېدلی پاتې لا تر خپل ولایت بغلانه پورې، لویه اندېښنه مو دبې روزګارۍ په اړه ده، دغه شان دنجونو په زده کړو ددیت له امله اندېښمن یو او بله مهمه مسله چې موږ خپل کور نه لرو او دکرایي کور دکرایې توان هم نه لرو.»

په هرات ولایت کې دراستنو شویو په یو کمپ کې د پنځه کسیزې کورنۍ سرپرست مهدي حسن بیا آزادي راډيو سره خبرو کې وویل: «باید یوه اداره وي چې دخلکو ستونزو ته رسېدنه وکړي، یو او دوه ستونزې نه دي، هر څه ګډ وډ دي، دا اوس چې دکډوالو درایستلو کومه څپه پیل ده، واقعا یوه انقلاب دی، افغان کډوال هیڅ د راتلونکې لپاره کومه پرړګرام نه لري. هغه زیاته کړه: دا ستونزې او اندېښنې داسې مهال دي چې په له بل ګاونډي هیواد پاکستانه کې هم نږدې یو میلیون او څلور لکه افغان کډوالو ته ورکړل شوی مهلت هم سبا پاې ته رسیږي چې د"پي اور ار" په نوم دکډوالۍ ځانګړي کارتونه لري. لاله وړاندې له دغه هیواده د بې اسنادو او " اې سي سي" یا افغان تابعیت کارت لرونکو دایستلو بهیر پیل او چټک شوی و.

له ایران او پاکستانه په داسې حال کې د افغان کډوالو د ایستلو لړۍ تېزه شوې چې په افغانستان کې واک ته د طالبانو تر رسېدو وروسته بې کارۍ او بې وزلي هم زیاته شوې ده. له دې وړاندې د جون په ۲۶ مه په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ یا یوناما هم په یوه اعلامیه کې ستنېدونکو افغان کډوالو لپاره د مرستې غوښتنه کړې وه او خبرداری یې ورکړی و چې که سمدستي او مؤثر ملاتړ ونه شي، نو راستنې شوې کورنۍ به له ژورې بې‌وزلۍ او ناهیلۍ سره مخ شي.