اخبار روز

دجمهوري نظام له را نسکوریدو او دطالبانو ادارې له خوا دټولو ګوندونو له منحل کولو څلور کاله وروسته، اوس دافغانستان داسلامي جمعیت ګوند دتصمیم نیونې عالي شورا له هیواده بهر اعلان کړی دی چې دغه شورا ددې ګوند دتصمیم نیونې دیوازنۍ مرجع په توګه «ددې ګوند ټولې سیاسي، مدني او پوځې مبارزې، په بشپړ یووالي او یو موټي توب، دنوي تګلارې مطابق چې دحل لارې په نقشه کې تشریح شوې ده» پرمخ بوزي.

دافغانستان اسلامي جمعیت ګوند په داسې حال کې دبشپړ اتحاد او یووالي خبر ورکوي چې صلاح الدین رباني نه هم ددې تصمیم په انلاین جلسه کې حضور درلود او نه هم په هغه اعلامیه کې چې ددې شورا له خوا خپاره شوې ده، نوم یې لیکل شوی دی. دا په داسې حال کې ده چې دعطا محمد نور، محمد اسماعیل خان، احمد مسعود، یونس قانوني، الماس زاهد او حضرت علي څخه ددې شورا درهبرۍ غړو په توګه یادونه شوې ده. که څه هم دافغانستان اسلامي جمعیت ګوند په دې اړه ددویچه ویله پوښتنې ته ځواب نه دی ورکړی، خو ددې ګوند یوې معتبرې سرچینې ویلي چې له صلاح الدین رباني سره، ددوو کلونو راهیسې په دې اړه خبرې روانې دي چې ددغه ګوند دتصمیم نیونې له عالي شورا سره یوځای شي. ددې سرچینې په حواله ددغو مذاکراتو په پایله کې داسلامي جمعیت یو شمیر کلیدي او بانفوذه څیرې منسجم شوي دي.

کارپوهان: اختلافات دوام لري

یو شمیر کارپوهان په دې باور دي چې دافغانستان داسلامي جمعیت په مشرانو کې دصلاح الدین رباني نه موجودیت دهغو اختلافاتو ښکارندویې کوي چې ددغه ګوند درهبرۍ پر سر پيل شوي وو او دمحمد اشرف غني په مشرۍ دافغانستان له پخواني حکومت سره ددې ګوند دیو شمیر غړو له موافقې سره لازیات پراخه شول. دسیاسي چارو کارپوه محمد اسحاق اتمر وایي: «دجمعیت له نورو غړو سره دصلاح الدین رباني دنظر اختلاف دښاغلي نور او داکتر عبدالله دموافقو پر سر وه، چې په تیر حکومت کې یې له اشرف غني سره کړې وې. البته دنظر اختلافات له هم هغه وخت څخه پيل شوي او تراوسه پورې دوام لري.» دافغانستان پخوانی دیپلومات او دسیاسي چارو شنونکی غوث جانباز په دې باور دی چې دشخصي بحثونو پر سر اختلافات نه یوازې درهبرۍ په کچه، بلکې ددې ګوند په ټیټو ردو کې هم شتون لري.

ښاغلي جانباز ددغه ګوند داوسني وضعیت په اړه وویل: «هغه څه چې پر دې ګوند تیریږي ددې ګوند په رهبرۍ کې دهم هغې بې اتفاقۍ، ویشل کیدو، او نظرونو داختلاف طبیعي نتیجه ده. نه یوازې په رهبرۍ، بلکې ددې ګوند په دویم او دریمې درجې غړو کې دغه توپيرونه لیدل کیږي چې د شخصي تضادونو او ځینې وختونه دسیمه ایزو حالاتو له کبله دي... له بده مرغه په پاسنۍ حلقه کې دشخصیتي، ځان ځانۍ او شخصیت پرستۍ له کبله درځ ډیر لوی دی چې اوج ته رسیدلی او حتی په هغه وضعیت کې هم چې طالبانو دوی ورسره مخ کړي دي بې تاثیره پاتې دی او له هغې یې زده کړه ونه کړه.»

جمعیت پر یوه اغیزمن ګوند بدلیږي؟

داسلامي جمعیت ګوند په تیرو وختونو کې دافغانستان په سیاست کې مهم نقش درلود، خو په تیرو څلورو کلونو کې که څه هم درهبرۍ ټول غړي یې دطالبانو مخالفین ګڼل کیږي، خو منسجم نه و. دجمعيت اسلامي دتصمیم نیونې په عالي شورا کې ټینګار شوی دی چې دافغانستان دستونزې حل په ملي پيوستون کې دی او دغه ګوند دسیاستوالو دیووالي، له ټولو ګوندونو او سیاسي جریانونو او ملي شخصیتونو سره دهمکارۍ دکوښښونو له لارې دهیواد دژغورنې په هڅه کې دی. محمد اسحاق اتمر وایي چې که جمعیت اسلامي ګوند ونه شي کولی خپل داخلي اختلافات حل کړي، خپل اغیز به نور هم له لاسه ورکړي: «که دغه دنظر اختلافات لیري نه شي، زه فکر کوم چې دجمعیت اسلامي ګوند به په دوو یا څو دستو تقسیم شي او هغه اغیزمنتو او نفوذ به چې پخوا یې په سیاسي ګوندونو او خلکو کې درلود، له لاسه ورکړي.»

غوث جانباز وایي په هغه وخت کې چې جمعیت په قدرت کې ونډه درلوده، ونه توانید چې دخپل یووالي او وحدت له پاره کار وکړي، اوس وضعیت څو برابره ستونزمن شوی دی. نوموړی زیاتوي: «دغه څو پارچګي او بې اتقاقي چې په دې ګوند کې دکلونو راهیسې، سره له دې چې یو دپام وړ برخه یې دحامد کرزي او اشرف غني په حکومتونو کې حضور درلود [شاید دپخوانیو حکومتونو اکثریت غړي ددې ګوند وو]، خو له بده مرغه ددې ګوند په چلند کې یو اورګانیک یووالی رامنځته نه شو او متاسفانه د طالبانو له یوه فشار سره ددې ګوند ټوله رهبري له افغانستان څخه وتښتیدله او اوس یې دملموس او عملي فعالیتونو پرځای ډیری فعالیتونه مجازي دي.»

په ۲۰۲۱م کال کې یو وار بیا واک ته دطالبانو له رسیدو وروسته، دطالبانو پر مخالفو څیرو او جریانونو اصلي انتقاد دیووالي او انسجام په رامنځته کولو کې ددوی پر پاتې راتللو دی.